रञ्जुश्री पराजुली
“दुई छोरी जन्मिए पछि तेस्रो चाहिँ पक्का पनि छोरा नै हुन्छ” भन्ने जोतिषीको भविष्यवाणी कदापी फरक पर्दैन भन्ने विश्वास घरमुली ससुराबाजेलाई छोरा बुहारीको तेस्रो गर्व प्रति विश्वास थियो । अन्धविश्वासी पुरातनवादी उनको सपना पूर्ण भएन ।बुहारीको तेस्रो सन्तान पनि छोरी नै भयो। उनको परिवार संयुक्त थियो । कान्छो छोराको लघातार दुई छोराहरु जन्मिए । प्रथमिक कक्षा गाउँकै पाठ्शालामा सकेर उनीहरु ठूलो शहरको ठुलै अंग्रेजी स्कुलमा पढ्छन् । उनीहरुको लागि शहरमा फ्ल्याट भाडामा लिइएको छ । पकाईतुल्याई सरसफाई गर्न गाँउकै चाकर लगेको छ । सहरमा नातिहरु जसोतसो खालान् बिरामी पर्लान् भनेर शुद्ध आफ्नै गाउँको खेतीको अन्नपात ,तरकारी पठाउँ छन् । जेठो छोराकी जेठी छोरी सीता ती नातिहरु भन्दा जेठी भएर पनि उनी गाउँकै स्कुल जान्छिन् ।”छोरी अर्काको घरजाने जात हो । त्यसैले तिनीहरुलाई पढाउन पनि नपर्ने हो” तर गाउँको स्कुल निशुल्क भएकोले उनले सीता र उनकी माइली बैनीलाई पढ्न छुट दिएका थिए । बिहेनगरेकी नातिनीले भान्छा छुन हुन्न थियो । महिनावारी भएको बेला पुरुषहरुको अगाडि देखा पर्न हुन्न थियो । गाईको दूध ,दही ,मही, घ्यु केही खान दिइँदैन थियो । सीतालाई पहिलो पल्ट महिनावारी हुँदा छाउ गोठमा बस्नु पर्यो ।
छाउगोठ घर भन्दा दुई बारीपाटा तल बासँले छेका घेरेर बनाएको कच्ची छाप्रो थियो । सीता पछि गाउँले काकाकी छोरीलाई पहिलो पटक महिनावारी हुँदा त्यंँही राखेको थियो । राती कुन बेला चितुवाले लछारेर लगेछ फेला परेन । सीता पन्ध्र बर्षकी भैसकेकी थिई । उसलाई कुनै पुरुष बर्ग सङ्ग पनि कुरा गर्न छुट थिएन । स्कुल जाने बेला हजुरबा सधैं ” तैले कुनै केटा सङ्ग कुरा गरेको पत्ता लाग्यो भने भोलि पल्टदेखि पढ्न जान बन्ध है” भनेर धमक्याउँथे । एक दिन” आजदेखि तँ पढ्न जान पाउँदिनस । तलाई हेर्न आज हामीले खोजेको एउटा पँडितको छोरो परिवार सहित आउँदै छन् । तँ कुर्थासुर्था होईन ।आमाको सारी लगाएर निहुरेर केटाको अगाडि आउनु । केही नबोल्नु चुप्प लाग्नु । तेरो बिहे त्यही केटो सङ्ग हुन्छ । तैले नाँई भन्न पाँउदिनस ” भने । सधैं भरी हजुरबुवाले जे भन्यो त्यही चुप्प लागेर सहने सीतालाई स्कुलमा नयाँ अएकी गुरुमाको ” नारी सशक्तीकरण, नारी अवला होइन सवला हो । विश्वमा महानकार्य गरेर नारी शक्तिको उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन् ” भन्ने पाठ पढाएकी थिइन् । त्यसको प्रती छाप सीतामा परेको थियो । हजुरबुवाको आफुमाथिको त्यस्तो निच दवाव सुने पछि रातो पिरो अनुहार लगाउँदै ” म हजुरलाई धेरै सम्मान गर्छु । अहिले सम्म कुनै कुरामा पनि म हजुरको इच्छा विपरित गएकी छैन । तर आज बोल्न सम्म नबोलेको मान्छे सङ्ग म बिहे गर्दिन । पहिले ऊसँग बोल्छु । चिनाजान गर्छु । चित्त बुझ्यो भने बिहे गर्छु । अब मेरो आवाज रोकिदैन ।”
